Met het begin van het nieuwe jaar komt de financiële afronding van het oude jaar. Vanaf 1 maart kun je de belastingaangifte doen over 2023. Dan is het uiteraard ook handig om niet te veel belasting te betalen. In een serie artikelen artikelen behandelt Business Insider de belangrijkste aftrekposten voor de aangifte voor de inkomstenbelasting van 2023.

We trappen in dit eerste deel af met een overzicht van de belangrijkste deadlines en een paar handige tips.

In 2023 werden een aantal belastingmaatregelen gewijzigd die in het voordeel waren voor werkenden. Zo werd de arbeidskorting verhoogd, ofwel een bedrag dat je mag aftrekken van de te betalen belasting. Ook ging het tarief in de eerste schijf van de inkomstenbelasting een fractie omlaag van 37,07 procent. naar 36,93 procent.

De verlaging van het tarief in de eerste schijf scheelt mensen maximaal netto 102 euro per jaar, terwijl ze met de verhoging van de arbeidskorting op ongeveer 500 euro per jaar extra kunnen rekenen. De arbeidskorting wordt wel sneller afgebouwd bij inkomens vanaf 37.697 euro.

Lees ook: Belastingaangifte 2023: zoveel minder belasting betaal je vergeleken met jaar eerder, met brutosalaris van €45.000 tot €100.000

Andere belangrijke wijzigingen zijn onder meer de verdere afbouw van de zelfstandigenaftrek voor zzp'ers van 6.310 euro in 2022 naar 5.030 euro in 2023. Ook is 2023 het eerste jaar waarin het niet meer mogelijk om een oudedagsreserve op te bouwen in een bv. Ofwel, op de belastingaangifte een deel van de winst reserveren als oudedagsvoorziening.

In box 3 is de berekening voor de belasting op vermogen veranderd. Voor de berekening van het rendement op vermogen wordt uitgegaan van percentages die dichterbij werkelijke percentages voor sparen, beleggen en lenen liggen. En er wordt rekening gehouden met de werkelijke verdeling van spaargeld, beleggingen en schulden.

Het belastingvrij vermogen in box 3 is omhooggegaan naar 57.000 euro. terwijl het belastingtarief is verhoogd van 31 naar 32 procent.

Hogere belastingrente bij te late aangifte of te laat betalen

Goed om te weten in verband met de deadlines: als je de aangifte te laat indient, wordt belastingrente in rekening gebracht. Het percentage was jarenlang (tussen maart 2014 en juli 2023) 4 procent, met uitzondering van een periode in coronajaar 2020 waarin de rente tijdelijk werd verlaagd naar 0,01 procent.

Op 1 juli 2023 is de rente opgeschroefd naar 6 procent en per 1 januari 2024 geldt een percentage van 7,5 procent. Je betaalt ook belastingrente als het bedrag op de aangifte lager is dan de uiteindelijke aanslag.

Ook als je de aanslag te laat betaalt, brengt de Belastingdienst rente in rekening. Voor deze invorderingsrente gold tussen maart 2020 en juni 2022 een tijdelijk een lager tarief van 0,01 procent vanwege de coronapandemie. Daarna is de rente weer opgeschroefd. In het eerste half jaar van 2023 was de invorderingsrente 2 procent en in de tweede helft van het jaar 3 procent. Sinds 1 januari 2024 geldt 4 procent rente.

Voor de aangifte van 2023 zijn de tarieven van toepassing die sinds 1 januari 2024 gelden. De belastingrente voor het te laat indienen van de aangifte is dus 7,5 procent en de invorderingsrente voor het te laat betalen van de aanslag is 4 procent. We komen hier later op terug.

1. Moet ik aangifte doen?

In sommige gevallen hoef je geen aangifte te doen, maar in de meeste wel. Je moet in ieder geval aangifte doen als je daartoe bent uitgenodigd met een aangiftebrief van de Belastingdienst.

Heb je geen brief gehad, dan moet je zelf controleren of je aangifte moet doen. Dit doe je door je aangifte in te vullen op Mijn Belastingdienst zonder deze te versturen. Je ziet dan wel de uitkomst.

Je moet aangifte doen als:

  • Als je 16 euro of meer terugkrijgt.
  • Als je 51 euro of meer moet betalen.
  • Bedragen lager dan 51 euro hoef je niet te betalen en een teruggaaf onder de 16 euro keert de Belastingdienst niet uit. Bekijk hier andere situaties waarin je aangifte moet doen.

2. De belangrijkste deadlines voor de aangifte inkomstenbelasting 2023

Zoals gezegd kun je vanaf 1 maart de aangifte voor 2024 indienen.

Als je een aangiftebrief hebt gekregen, dan moet de aangifte binnen zijn vóór de datum die in de aangiftebrief staat. Waarschijnlijk staat er dat je voor 1 mei 2024 aangifte moet doen.

Lukt dat niet, dan kun je vóór 1 mei uitstel aanvragen tot 1 september 2024. Je betaalt belastingrente als de fiscus de aangifte na 1 mei ontvangt of als de fiscus moet afwijken van de aangifte. Hierbij is het tarief van 7,5 procent van toepassing dat per 1 januari 2024 geldt.

De rente wordt namelijk berekend vanaf 1 juli volgend op het jaar waarover je aangifte doet, tot maximaal 19 weken na ontvangst van de aangifte. De berekening eindigt ook maximaal 6 weken na de datum van de aangifte. Voor de aangifte van 2023 wordt dus vanaf 1 juli 2024 belastingrente gerekend.

Wil je snel duidelijkheid hebben over het bedrag dat je moet betalen of terugkrijgt, dan is het aan te raden om je aangifte voor 1 april in te dienen. De Belastingdienst belooft dan dat je vóór 1 juli bericht krijgt.

Doe je na 1 april aangifte, dan streeft de Belastingdienst ernaar om binnen 3 maanden te reageren. Het bericht van de Belastingdienst is meestal een definitieve aanslag inkomstenbelasting/premie volksverzekering en eventueel een definitieve aanslag Zorgverzekeringswet. In sommige gevallen krijg je eerst een voorlopige aanslag.

Belangrijk: om een boete te voorkomen moet de aangifte in ieder geval vóór 14 juli 2024 bij Belastingdienst binnen zijn. Als de fiscus na 14 juli moet vragen om een aangifte, kan je een verzuimboete krijgen van 385 euro. Deze kan oplopen tot 5.514 euro bij herhaling.

Stuur je helemaal geen aangifte, dan maakt de Belastingdienst een schatting van je inkomen en stuurt op basis daarvan een aanslag. Naast die aanslag krijg je mogelijk ook een verzuimboete.

3. Welke gegevens moet je verzamelen?

Als je in loondienst bent heeft de Belastingdienst de aangifte meestal al grotendeels ingevuld. Maar het is goed om deze te controleren, aangezien jij verantwoordelijk bent voor de gegevens die je verstuurt.

De fiscus wil weten wat je inkomen is uit werk en woning (box 1), uit aanmerkelijk belang, bijvoorbeeld dividend uit aandelen (box 2), en wat je aan vermogen hebt, zoals een tweede huis, aandelen of spaargeld (box 3).

Hiervoor moet je wat documenten verzamelen, zoals een jaaropgaaf van je werkgever en de WOZ-waarde van je woning, als je huiseigenaar bent.

Let op: Als huiseigenaar heb je de WOZ-beschikking nodig met peildatum 1 januari 2022 die je begin 2023 hebt ontvangen. Je hebt dus niet de WOZ-beschikking nodig die in 2024 op de mat is gevallen.

Deze lijst van de Belastingdienst geeft aan welke papieren je bij de hand moet hebben.

Persoonlijke gegevens

  • Burgerservicenummer (BSN) van jezelf, partner en kinderen
  • Bankrekeningnummer
  • DigiD van jezelf en partner

Inkomsten

  • Jaaropgave 2023 of salarisstroken
  • Ontvangen partneralimentatie

Bankrekeningen

  • Jaaroverzicht 2023 betaalrekening
  • Jaaroverzicht 2023 spaarrekening van jezelf en kinderen
  • Jaaroverzicht 2023 van beleggingen

Wonen

  • De WOZ-beschikking van de eigen woning met peildatum 1 januari 2022, die je begin 2023 hebt ontvangen.
  • Jaaropgaaf van de hypotheek
  • Eventuele notarisafrekening bij koop of verkoop van de woning

Aftrekposten

  • Betalingsbewijzen van giften
  • Betalingsbewijzen van zorgkosten die je niet vergoed hebt gekregen. (Eigen bijdrage Zvw, zorgverzekeringspremie en het eigen risico zijn niet aftrekbaar).
  • Betalingsbewijs van betaalde partneralimentatie

Overig

  • Gegevens van leningen en andere schulden
  • Gegevens van betaalde lijfrentepremies
  • Een overzicht van betaalde arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (AOV)
  • Gegevens over dividend

Als je deze hebt gehad:

  • De voorlopige aanslag inkomstenbelasting over 2023
  • De voorlopige aanslag inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet over 2023

4. Alle gegevens verzameld. Waar aangifte doen?

De Belastingdienst biedt drie manieren om aangifte te doen. Vanaf 1 maart staat de aangifte klaar in Mijn Belastingdienst of in de aangifte-app. Het is ook mogelijk om aangifte op papier te doen met een aangifteformulier dat je aanvraagt via de Belastingtelefoon.

Doe je online of via de app aangifte, dan kan deze grotendeels al ingevuld zijn. Nogmaals, controleer de gegevens goed.

Is het bedrag aan inkomen bijvoorbeeld hoger dan op je jaaropgaaf staat, ga dan na of je nog een jaaropgaaf hebt ontvangen. Als je bijvoorbeeld in de ziektewet hebt gezeten, heb je naast loon ook een uitkering van het UWV ontvangen.

5. Aangifte aanpassen na versturen

Als je de aangifte hebt ondertekend en verstuurd, is het altijd mogelijk om deze te bekijken en aan te passen.

Heb je de aangifte op papier gedaan, dan moet je opnieuw een formulier invullen en opsturen. Het is ook mogelijk om een brief te sturen met de wijziging.

De aangifte wijzigen kan in principe tot 5 jaar na het jaar waarover de aanslag gaat. Dit geldt echter niet voor gemeenschappelijke inkomsten en aftrekposten van fiscale partners. Die moeten binnen zes weken worden gecorrigeerd, anders neemt de Belastingdienst wijzigingen niet meer in behandeling.

6. Boetes bij te een te late aangifte of geen aangifte

De Belastingdienst kan om verschillende redenen boetes opleggen.

Verzuimboete 1: te laat aangifteformulier aanvragen: €2.757
We schreven eerder dat je niet altijd een aangifteformulier ontvangt en dan zelf moet controleren of je aangifte moet doen. Als je te laat bent met vragen van toezending van een aangifteformulier, of dit helemaal niet doet, kan je een verzuimboete krijgen.

Te laat is in dit geval: voor de inkomstenbelasting binnen 6 maanden na het tijdstip waarop de belastingschuld is ontstaan. Als je binnen 2 weken na deze termijnen om een aangifte vraagt, geeft de fiscus nog geen verzuimboete.

Verzuimboete 2: te laat of geen aangifte gedaan: €385 (tot €5.541 bij herhaling)
Een verzuimboete geldt ook als de aangifte niet op tijd doet of helemaal niet doet. In dit geval betekent niet op tijd buiten de termijn die op de aanmaning staat. Is de aangifte buiten jouw schuld te laat gedaan, dan legt de fiscus geen boete op.

Verzuimboete 3: belasting niet op tijd betalen: gebaseerd op aanslagbedrag tot €5.514
Ook als je niet op tijd belasting betaalt, kan de Belastingdienst een verzuimboete opleggen. Dit geldt ook als je het aanslagbedrag niet volledig hebt betaald.

Vergrijpboete als aangifte met opzet onjuist of onvolledig is ingevuld: 25% tot 150% van verzwegen bedrag aan belasting
Doe je met opzet geen aangifte of heb je de aangifte onjuist of onvolledig ingevuld, dan kan de Belastingdienst een vergrijpboete opleggen.

Dit gebeurt ook bij een navorderingsaanslag die de fiscus stuurt als een eerdere aanslag te laag bleek. Is dat te lage bedrag ontstaan omdat je met opzet of grove schuld onjuiste of onvolledige gegevens invulde, dan geldt dat als een vergrijp en krijg je een boete.

Bij opzet geldt een boete van 50 procent van het bedrag aan belasting dat je hebt verzwegen. Bij grove schuld is dat 25 procent. Een speciale categorie is opzet of grove schuld in box 3 inkomen uit sparen en beleggen. De boete bedraagt 150 procent van het verzwegen bedrag aan belasting als er sprake is van opzet. Bij grove schuld is dat 75 procent.

Let op: De eerder genoemde belastingrente van 7,5 procent voor het te laat indienen van de aangifte of de invorderingsrente van 4 procent voor het te laat betalen van de aanslag, worden ook in rekening gebracht. Dit komt dus bovenop de eventuele boete.

7. Voorlopige/definitieve aanslag en aanslag betalen

Nadat je aangifte hebt gedaan krijg je meestal direct een definitieve aanslag. In sommige gevallen krijg je eerst een voorlopige aanslag, waarna een definitieve aanslag volgt. Meestal wijkt de definitieve aanslag niet af van de voorlopige aanslag.

Een definitieve aanslag moet je uiterlijk binnen 3 jaar krijgen na afloop van een belastingjaar krijgen. De aanslag inkomstenbelasting 2023 moet dus uiterlijk 31 december 2026 zijn opgelegd. Meestal krijg je de definitieve aanslag eerder.

Voor het betalen of terugkrijgen van belasting geldt een aanslag- of teruggaafgrens. We schreven eerder al dat deze op 51 euro ligt als je belasting moet betalen en op 16 euro als je belasting terugkrijgt.

Als het bedrag gelijk of kleiner is, dan hoef je geen belasting te betalen. Of de Belastingdienst keert de teruggaaf niet uit.

Als je een voorlopige aanslag over 2023 had aangevraagd

De Belastingdienst legt mogelijk dus een voorlopige aanslag op als je aangifte hebt gedaan, maar je kan ook een voorlopige aanslag aanvragen in het begin van het jaar.

Als je maandelijks geld terugkreeg met een voorlopige aanslag voor 2023, dan neemt de fiscus het bedrag dat je kreeg vóór het einde van het belastingjaar mee in de berekening van de aanslag/teruggaafgrens.

Heb je over 2023 al belasting betaald met een voorlopige aanslag, dan wordt dat bedrag niet meegenomen in het berekenen van de grens.

Te laat betalen

Blijkt uit de aanslag dat je belasting moet betalen, doe dat dan op tijd. Als je te laat bent betaal je invorderingsrente, schreven we al bij punt 6. Dit geldt als je na de uiterste betaaldatum nog een bedrag moet betalen. Ook betaal je invorderingsrente als je uitstel van betaling hebt gekregen.

De periode waarover je invorderingsrente betaalt, begint op de dag na de uiterste betaaldatum en loopt tot de dag waarop het bedrag op rekening van de Belastingdienst staat. Voor de aanslag over 2023 is dus het tarief van 4 procent van toepassing dat sinds 1 januari 2024 geldt.

Overigens kun je ook invorderingsrente krijgen als de Belastingdienst er langer dan 6 weken over doet om een teruggaaf te betalen. Ook als je bezwaar hebt gemaakt en gelijk hebt gekregen, betaalt de fiscus invorderingsrente aan jou.

Naast invorderingsrente is er nog een hele rits kosten die fiscus in rekening kan brengen omdat jij niet op tijd betaalt. Bekijk hier welke.

Je ziet dat de fiscus ook voor het niet betalen van een aanslag een verzuimboete kan opleggen. En dat het super lelijk kan aflopen met dwangbevelen en beslag op eigendommen of loon. De kosten daarvoor zijn torenhoog.

LEES OOK: Fiscus rekent voor spaarders fors hoger fictief rendement bij belastingaangifte 2023: zo pakt dat uit